O ile nie jest on semantycznie nacechowany pejoratywnie, to jednak wywołuje wiele emocji – zwłaszcza u samych zainteresowanych. Wiele osób otwarcie mówi, że nie chce być nazywanych seniorami.
Rzeczywistość językowa i społeczna warunkują się wzajemnie, dlatego zmiany demograficzne mają swe odzwierciedlenie w języku. Stąd ciągłe szukanie pojęć zastępczych i eufemizmów. Silversi, dojrzali, wiecznie młodzi, młodzi duchem, starsi dorośli, 60+, 70+, Pokolenie Flexi czy Wolni od metryki – to tylko niektóre z wachlarza propozycji, jakie przedstawia nam językowa rzeczywistość. Która zyska akceptację?
– Wszystkie są dobre, tylko nie mów do mnie senior! Gdzieś z tyłu głowy siedzi we mnie, że senior to osoba stara, niepotrzebna, siedząca w ciepłych kapciach przed telewizorem – taka odpowiedź jednego z moich rozmówców chyba najlepiej potwierdza, że stereotypy mają się dobrze.
Za odrzuceniem słowa senior stoi jednak coś więcej niż wspomniane wcześniej stereotypy. To bunt przeciwko starzeniu się. Wszechobecny kult młodości sprawia, że starość stała się w popkulturze tabu, a starzy ludzie nie istnieją – jak to dobitnie ujęła Małgorzata Węglarz w tytule swojej książki.
I tak, zamiast starzenia się mamy wiekowienie, a pozytywne myślenie o starości określane jest jako smart aging. Brzmi obco i chyba właśnie dlatego neutralnie. Czy tą droga oswajania rzeczywistości poprzez język będziemy zmierzać przez najbliższe 15 lat?
W moim przekonaniu kierunek zmian powinien być odwrotny. Kreowanie świata eufemizmami to punkt wyjścia dla działań na rzecz realnej zmiany społecznej. Kluczem jest tu aktywność osób starszych na różnych polach – prywatnym, zawodowym, społecznym, środowiskowym – która powinna ujrzeć światło dzienne.
Wierzę, że kiedy pod hasłem senior będziemy pokazywać dobre praktyki, ludzi aktywnych i otwartych zmieni się społeczna percepcja tego słowa. W byciu seniorem musi być miejsce na akceptację siebie z całym wachlarzem doświadczeń i mądrości, ale też niedoskonałości, jaki daje starzenie się.
Starzenie się nie musi być bagażem, ale powinno być wartością dodaną. Zamiast przeciwstawiać starość z młodością znajdźmy punkty styku pokoleń. Pokażmy światu, że w każdym wieku można być super!
Barbara Górnicka-Naszkiewicz
Zobacz także: Ch*jowa starsza pani. Felieton Barbary Górnickiej-Naszkiewicz
Artykuł powstał w ramach akcji „Senior to (nie) brzmi dumnie? Głos w dyskusji o stereotypach, ageizmie i problemach starzejącego się społeczeństwa” zainicjowanej przez Barbarę Górnicką-Naszkiewicz, wydawcę bloga i miesięcznika Super Senior.
